Als er één schrijver is die voor altijd verbonden blijft met Jylland is het Blicher. Geboren in de 18e eeuw, domineeszoon, kind van de uitgestrekte, destijds onontgonnen heidevelden. Om theologie te studeren en "beschaving op te doen" - "dannelse", een sleutelbegrip van de Deense Verlichting - vertrekt hij naar København. Niet voor lang. "Vaarwel, jij rokerige mierenhoop!" met deze woorden neemt hij afscheid van de, in zijn ogen, zelfvoldane cultuurkliek. Het centrum van de beschaving kan hem gestolen worden. Hij gaat wonen in een dorp bij Viborg, begint met frisse moed aan een predikantenloopbaan en schrijft: eerst poëzie, later essay's. Over de integratie en gelijkberechtiging van de Joden. Over modernisering van de landbouw en over "natmænd"- de geheimzinnige paria's die alleen 's nachts hun werk doen: het villen van dode dieren, het legen van poepemmers, het opruimen van kadavers. Uitgestoten mannen, vrouwen en kinderen zonder vaste woon- of verblijfplaats, die het smerigste werk doen en uit de vroege middeleeuwen lijken te komen. Blicher, die ze onder de wantrouwende blikken en opgetrokken wenkbrauwen van zijn mede-dorpelingen gewoon bij zich aan tafel vraagt, vindt dat ze opgevoed moeten worden en gewone mensen als iedereen kunnen zijn.
Later gaat hij, uit geldnood, verhalen in feuilletonvorm schrijven voor goedkope gedrukte blaadjes. Ze verschijnen achter elkaar aan het begin van de 19e eeuw. Het zijn prachtige verhalen: misdaad, ongelukkige liefde, het noodlot en een intens zoeken naar de zin van het leven worden zijn thema's. Het beroemdst is "Brudstykker af en Landsbydegns dagbog" - "Uit het dagboek van een plattelandskoster". Een jongen als hijzelf groeit op, beleeft een droevige affaire, reist, maakt ziekte en ontbering door en keert uiteindelijk terug.
Wars van romantische overdrijving, beeldend, ironisch soms: Blicher hoort bij de moderne literatuur, is misschien wel de eerste Deense modernist. Hij wordt niet meer zo veel gelezen. Op internet-antiquariaten vond ik tientallen uitgaven van zijn "Samlede noveller" , waarvan ik er een besteld heb. Als ik eind maart thuis kom in Nordjylland liggen de vijf ingebonden delen op de mat....
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten