Mijn Geleerde Neef uit de VS, docent filosofie in LA en regelmatig hier op bezoek, heeft me al vaak gevraagd of ik een keer Søren Kierkegaard met hem wil lezen. Ik riep altijd: sorry, geen tijd! Dat was een leugen: de reden is dat ik, worm, met een niet afgemaakte theologiestudie en een paar contractcolleges Deense literatuurgeschiedenis in mijn geestelijke bagage, me helemaal niet opgewassen voel tegen deze Kant-kenner, die ook nog en passant ALLE schrijvers (meestal filosofen) in hun eigen taal wil lezen. Maar om van het gezeur af te zijn vroeg ik hem ten slotte , tijdens zijn laatste bezoek aan Nederland, toch maar op de thee "en dan gaan we eens naar een paar korte teksten kijken". Gewoon alleen kijken, niet aankomen, dacht ik. En ik kopieerde na wat geblader in de Samlede Værker een preek uit 1855 over de tekst "Vogter Eder for dem, som gjerne gaae i lange Klæder" (Mc.12, 38; Luc.20,46) "Hoed U voor diegenen, die graag in lange gewaden rondlopen". Want ik weet dat SAK graag de spot dreef met hooggestemde predikanten en daarin leek hij op Jezus. Dat beloofde wel wat...
Mijn Neef verscheen precies op het afgesproken tijdstip en haalde na wat inleidende opmerkingen over d inspirerende ligging van mijn appartementje een mooi, klein opname-apparaatje uit zijn zak. Ik moest zin voor zin voorlezen, dan zou hij proberen te vertellen wat hij begrepen had - met de tekst erbij. Hij kon het dan later thuis nog eens oefenen. Ik las, met stijgend plezier om het geraffineerde taalgebruik en de weergaloze ironie van Søren en was verbaasd over mijn eigen enthousiasme. Wat een reuze idee van Neef! In mijn eentje had ik er niet aan durven beginnen, maar deze close-reading met een dankbare toehoorder die alles in zich opzoog, inclusief mijn vergissingen (want zó gemakkelijk is het nu ook weer niet) opende voor het eerst de diepgang van Kierkegaard voor mij. Ondertussen begreep mijn enthousiaste toehoorder helemaal NIETS van wat hij hoorde. Ik moest bijna alles voorvertalen; sommige woorden kon hij na enig nadenken wel thuisbrengen omdat hij óók een voortreffelijk kenner van de Duitse taal is. Maar zodra ik weer verder las zag ik achter zijn geconcentreerde blik de vertwijfeling die ik ken van die ene week (eerste en laatste keer) dat ik in Turkije was. Dat je namelijk geen touw kunt vastknopen aan de taal waar je je in bevindt. Wanhoop maakt zich van je meester en je voelt de woedetranen achter je ogen branden
Ik las onbarmhartig verder, af en toe onderbrak ik mezelf om even te grinniken. Wat is de burgermans-Christen in de ogen van SAK? "Een geschikt scheerschaap, een aangepaste middelmatigheid, voor wie de Eeuwigheid zich sluit." Zo. Even verderop: "En Theevands-Bibelfortolkning" - "de bijbelinterpretatie van een theewater(kransje?)". Waarom zijn die middelmatige theekrans-predikanten zo het tegenovergestelde van Christus, al beweren ze hem te volgen? Omdat ze, in hun lange gewaden, niet alleen genieten van hun beroep in plaats van te lijden voor hun overtuiging, maar naast dat vette salaris ook nog eens een aureool van heiligheid bemachtigen, wat het "raffinement van het genot nog verhoogt".
Na een uur was mijn Geleerde Neef echt moe; ik kwam daarentegen net goed op gang. En verheugde me op de volgende afspraak. We hebben nog een lange weg te gaan, met al die delen.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten